Etiket: Waldemar Wronski

Cumhuriyet Dönemi Paralarında Tasarımları Bulunan Sanatçılar

Türkiye Cumhuriyeti paralarının motiflerini üreten sanatçıların listesini derlemeye çalıştık.

Madeni ve Kağıt paraların çoğu, Darphane ve Banknot Matbaası  bünyesindeki sanatçılar tarafından üretildiyse de, Cumhuriyetin erken dönemlerinde yabancı danışmanlardan hizmet alındı, zaman zaman da açılan yarışmalara katılan sanatkarların çalışmaları hatıra ve tedavül paralarında yer buldu.

Cumhuriyet dönemi paralarının tasarımlarında çalışmaları yer eden sanatçılar:

(parantez içinde verilen tarih, sanatçının tasarımının kullanıldığı ilk çalışmanın tedavüle çıktığı yıldır.)

Yarışmalara katılıp, eserleri derece alan, ancak desenleri kullanılmayan sanatçılar:

Eserleri, dolaylı olarak paralarda yer alan sanatçılar:

*Listede bazı madeni paraların ve pek çok banknotun desenlerini üreten sanatkarın ismi eksiktir. İsimler gün ışığına çıktıkça liste güncellenecektir.

kapak fotoğrafı: Darphane GM 2018 Faaliyet Raporu

Hatıra Para Serileri

Aynı zamanda birkaç adet paranın birlikte sunulduğu setlerden farklı olarak, Darphane’nin satışa çıkardığı hatıra paralar dönem dönem aynı konuyu kapsayan, ancak yıllara yayılan bir seri halinde üretilir.

Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization; FAO) hatıra programı kapsamında, 1970 yılında çıkarılmaya başlanan FAO Hatıra Paraları ilk seri kabul edilebilir.

Darphane’nin kendi duyurularında isimlendirdiği seriler:

  1. Korunan Doğa (1995)
  2. Gemiler ve Kaşifler (1995)
  3. İpek Yolu (1997)
  4. İstanbul Kültür Varlıkları (1997)
  5. EURO (1997)
  6. Cumhuriyet’in Kadın İlkleri (2000)
  7. Antik Kentler (2000)
  8. Geleneksel Türk Tiyatrosu (2000)
  9. Geleneksel Türk El Sanatları (2001)
  10. Olimpiyat Oyunları (2002)
  11. Kültür Varlıkları (2005)
  12. Anadolu Medeniyetleri (2007)
  13. Anadolu’yu Aydınlatanlar (2008)
  14. Deniz Fenerleri (2008)
  15. Yedi Bölge, Yedi Şehir (2008)
  16. Saat Kuleleri (2011)
  17. Masal Kahramanları (2015)
  18. Büyük Türk Devletleri (2016)
  19. Türkiye’de Görülen Hayvan Türleri (2016)
  20. Anadolu Beylikleri (2019)
  21. Osmanlı Padişahları (2020)
  22. Camiler (2021)
  23. İslam Alimleri (2021)
  24. Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasetçileri (2021)

Sneschana Russewa-Hoyer

1999 yılı Euro Serisinden, Mustafa Kemal Atatürk, Boğaziçi temalı 4.000.000 TL nominal değerindeki gümüş ve aynı desendeki 2000 yılı 50.000.000 değerindeki altın hatıra paralarının tasarımcısıdır.

Bahsedilen paralar Alman MDM firması ile yapılan anlaşma uyarınca üretilen Euro serisine dahildir.

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul(*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000 Hakkı Baha Çavuşgil

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.

Bulgaristan, 1953 doğumlu sanatçı (Bulgarcası “Снежана Русева – Хойер”), 70’lerde grafik tasarım eğitimi almak üzere Doğu Berlin’e gitti, orada tanıştığı Heinz Hoyer ile evlendi.

Snezhana & Heinz Hoyer tarafından tasarlanan Alman Kartalı (foto: ECB)

1997’de artık birleşen Federal Almanya’da açılan Euro paraları yarışmasına katıldılar ve 2002’den beri tedavülde olan 1 ve 2 Euroluk paraların Almanya’da basılan versiyonlarının tura tarafı için Alman devletinin geleneksel sembolü kartalın, stilize bir versiyonu olan desenleri, birinci seçildi.

Aile şirketlerinde pul, para ve madalya tasarımları üzerine çalışmaları devam etmektedir.

https://www.muenzenundmedaillen.de/designer

https://en.wikipedia.org/wiki/Sneschana_Russewa-Hoyer

kapak foto: Wikipedia

David Cornell

1935 doğumlu sanatçı İngiliz Darphanesinde çalıştı.

1999 yılı “Yaşayan Efsane –  Truva” temalı 7.500.000 Liralık altın paranın müellifidir.

1999 Yaşayan Efsane Truva

Bu para Alman MDM firması ile yapılan anlaşma uyarınca üretilen Euro serisinin 5. parçasıdır.

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul (*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.

*kapak resmi David Cornell FRSA working on the effigy of Sir Winston Churchill (https://blog.westminstercollection.com/tag/david-cornell)

Waldemar Wronski

Darphane ile Alman MDM firması‘nın ortak çalışmaları kapsamında üretilen birkaç hatıra paranın gravür sanatçısıdır.

  • 2001 Kuşlar Serisinden Kaya kartalı (Aquila chrysaetos) altın 50.000.000 Elli Milyon Lira
  • Su Kaplumbağası (Emys orbicularis) 10.000.000 Lira gümüş
  • 2000 Summer Olympics in Sydney – Cirit, 10.000.000 Lira gümüş
  • 2002 Football World Cup in Korea – Japan
  • Boğaziçi’nde Yalılar, 1999 Euro Serisi

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul(*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.

Esin Özkul

1999 yılı basımı, Euro Serisi No.3 – Galata Kulesi gümüş hatıra parasının tasarımcısı olarak belirtilmiştir.

Bu para, Alman MDM firması ile yapılan anlaşma uyarınca üretilen Euro serisinin 3. parçasıdır.

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul (*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.

 

EURO Serisi

Avrupa ortak para birimi ECU (European Currency Unit) için 1996’da bir hatıra para üretildiyse de, Euro adının benimsenmesinden sonra Darphane’nin bir seri halinde duyurduğu paralar şu şekildedir:

  1. 1997 Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL gümüş, (Hakkı Baha Çavuşgil)
    • Darphane listelerinde 2000 yılı altın versiyonu ile birlikte No: 3 olarak listelenir
  2. 1998 Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL
    • Darphane listelerinde No: 1 olarak verilir.
  3. 1998 Galata Kulesi, 3.000.000 TL (Esin Özkul)
    • Darphane listelerinde No: 2 olarak belirtilir.
  4. 1999 Boğaziçi, 4.000.000 TL (Sneschana Russewa-Hoyer)
  5. 1999 Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL (David Cornell)
  6. 1999 Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 TL (Sneschana Russewa-Hoyer)
  7. 2000 Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL  (Sneschana Russewa-Hoyer)
  8. 2000 Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL (Hakkı Baha Çavuşgil)
    • 1997 tasarımı büyük ölçüde korundu ancak € EURO ibaresi kaldırıldı
    • Darphane listelerinde No: 3 olarak verilir.
  9. 2001 Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL (Waldemar Wronski)
    • Darphane listelerinde No: 8’dir.
  10. 2001 Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL (Waldemar Wronski)
    • Darphane listelerinde No: 9 ile serinin son parasıdır.

Korunan Doğa Serisi

1995 yılında ilan edilen seri, Doğal Hayatı Koruma Derneği ve MDM firması ile işbirliği kapsamında oluşturuldu (*23, Sf. 9).

Serinin üretilen paraları:

  1. 1995 Kelaynak (*1)
  2. 1995 Caretta Caretta (*1)
    • Gümüş
    • Okside pirinç
  3. 1996 Akdeniz Foku (*1)
  4. 1996 Kardelen Çiçeği (*1)
  5. 1999 Kaya Kertenkelesi (*2)
  6. 2001 Kulaklı Orman Baykuşu (Asio Otus) (*3)
  7. 2001 Kaya Kartalı (Aquila Chrysaetos) (*3)
  8. 2002 Tatlı Su Kaplumbağası (*3)

*1) Suat Özyönüm

*2) Michael Otto

*3) Waldemar Wronski

MDM – WCA

Münzhandelsgesellschaft mbH & Co. KG Deutsche Münze (kısaca MDM) Firması ve grup şirketi World Coin Association, Darphane’nin ürettiği ve daha ziyade uluslar arası piyasada satışını amaçladığı hatıra paraların tasarım ve dağıtım süreçlerinde iş birliği yaptığı Almanya merkezli firmadır.

Olimpiyatlar, Futbol Dünya Kupaları,  Korunan Doğa, Euro, Gemiler ve Kaşifler gibi bazı seriler bu işbirliğinin sonucudur.

Kimi hatıra paranın kalıp sanatçılarının yabancı olması bu sebepledir.

Örneğin:

MDM, dünyadaki çoğu darphane ile doğrudan işbirliği içindedir:

Bazı ülkeler hatıra paraların tasarım, üretim ve dağıtım süreçlerinin tüm koordinasyonu için MDM / WCA firması ile çalışırken bazıları kendi ürettikleri hatıra paraların dağıtım ve yabancı pazarlarda pazarlanması noktasında MDM ile işbirliği yapar.

Darphane’nin, 1990’ların ilk yarısında benzer çalışmalar yürüttüğü bir diğer firma Paramount International Coin Corporation‘dır.

kaynak: https://www.mdm-wca.com/services-and-partners/issuing-authorities-1

https://www.mdm.de/ueber-mdm

https://www.mdm-wca.com/about-us/about-mdm