Hatıra Para Setleri ve Serileri

Günlük kullanılan paralardan birer adedinin Darphane jetonu (ya da parası) ile birlikte paketlendiği yıllık tedavül setleri ve nostalji setlerinden başka, Darphane’nin satışa çıkardığı hatıra paralar da zaman zaman ortak bir temaya sahip birkaç parçalık set, ya da yıllara yayılan bir seri halinde üretilir.

Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization; FAO) hatıra programı kapsamında, 1970 yılında çıkarılmaya başlanan FAO Hatıra Paraları ilk seri kabul edilebilir.

Darphane’nin kendi duyurularında isimlendirdiği setler ve seriler:

  1. Korunan Doğa (1995)
  2. Gemiler ve Kaşifler (1995)
  3. İpek Yolu (1997)
  4. İstanbul Kültür Varlıkları (1997)
  5. EURO (1997)
  6. Cumhuriyet’in 75. Yılı (1998)
  7. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşunun 700. yılı (1999)
  8. Cumhuriyet’in Kadın İlkleri (2000)
  9. 2000 Milenyum Seti (2000)
  10. Nostalji Setleri (2000)
  11. Antik Kentler (2000)
  12. Geleneksel Türk Tiyatrosu (2000)
  13. Geleneksel Türk El Sanatları (2001)
  14. Binyılın Türkleri (2001)
  15. Türkiye’nin Kuşları (2001)
  16. Türkiye’nin Çiçekleri (2002)
  17. Olimpiyat Oyunları (2002)
  18. 1935 Darphane Nostalji Seti (2002)
  19. Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün 100. Yılı (2003)
  20. 1936 ~ 1950 Darphane Nostalji Seti (2002)
  21. Kültür Varlıkları (2005)
  22. Galatasaray Spor Kulübü’nün 100. Yılı (2005)
  23. Türkiye’nin Hayvanları (2005)
  24. Anadolu Medeniyetleri (2007)
  25. Mevlana’nın 800. Doğum Yılı (2007)
  26. Selçuklu Dönemi Burç Tasvirleri (2008)
  27. Anadolu’yu Aydınlatanlar (2008)
  28. Deniz Fenerleri (2008)
  29. Yedi Bölge, Yedi Şehir (2008)
  30. Hicretin 1430. Yılı (2010)
  31. 2010 Avrupa Kültür Başkenti (2010)
  32. Saat Kuleleri (2011)
  33. Çanakkale Zaferi’nde Türk Donanması (2015)
  34. 1. Dünya Savaşı ve Çanakkale Zaferi’nin 100. Yılı
  35. Masal Kahramanları (2015)
  36. Büyük Türk Devletleri (2016)
  37. Türkiye’de Görülen Hayvan Türleri (2016)
  38. Anadolu’ya Özgü Kuşlar (2018)
  39. Anadolu’ya Özgü Kuşlar (2019)
  40. Anadolu Beylikleri (2019)
  41. TBMM’nin Açılışının 100. Yılı (2020)
  42. Osmanlı Padişahları (2020)
  43. Gaziantep’e Gazilik Unvanı Verilişinin 100.Yılı (2021)
  44. Camiler (2021)
  45. İslam Alimleri (2021)
  46. Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasetçileri (2021)
  47. Türk Spor İnsanları (2021)
  48. Güneş Sistemindeki Gezegenler Seti (2022)

 

Anadolu Beylikleri Serisi

  1. 2019 Danişmentliler – Çaka Beyliği
  2. 2020 Artuklular
  3. 2022 Karamanoğulları
  4. 2023 Saltuklular
  5. 2024 Mengücekliler (Hatıra Para programında)

Türk Spor İnsanları Serisi

  • 2021 Koca Yusuf
  • 2022 Naim Süleymanoğlu
  • 2023 Lefter Küçükandonyadis
  • 2024 Cemal Kamacı (Hatıra Para programında)

Camiler Serisi

  • Habib-i Neccar Camii (2021)
  • Beyşehir Eşrefoğlu Camisi (2022)
  • Aziziye Camisi (2023 Hatıra Para Programından)
  • Kastamonu Mahmutbey Camii (2024 Hatıra Para Programından)

Cami temalı diğer paralar:

Osmanlı Padişahları Serisi

  1. 2020 Osman Gazi 1258 ~ 1326 (Tekin Gülbasar)
  2. 2020 Orhan Gazi 1281 ~ 1362
  3. 2021 I. Murad 1326 ~ 1389
  4. 2021 I. Yıldırım Bayezid 1360 ~ 1403
  5. 2021 I. Mehmed 1389 ~ 1421
  6. 2022 II. Murad 1402 ~ 1451
  7. 2022 Fatih Sultan Mehmed 1432 ~ 1481
  8. 2022 II.Bayezid 1481 ~ 1512
  9. 2022 Yavuz Sultan Selim 1512 ~ 1520
  10. 2023 Kanuni Sultan Süleyman 1494 ~ 1566
  11. 2023 II. Selim 1524 ~ 1574
  12. 2023 III. Murad 1546 ~ 1595
  13. 2023 III.Mehmed 1566 ~ 1603 (Birsen Kendirci)
  14. 2023 I. Ahmed 1590 ~ 1617 (Hasan Aydın)

Anadolu’ya Özgü Kuşlar (2019)

2019 yılında 1 Kuruş değerinde üretilen setin paraları:

  1. Keklik
  2. Kaşıkçı (*1)
  3. İbibik (*1)
  4. Çöl Koşarı (*1)
  5. Bayağı Uzunbacak (*1)
  6. Baştankara (*1)
  7. Yılanboyun
  8. Ardıç (*1)
  9. Sarı Kocagöz
  10. Orman Toygarı
  11. Kumru
  12. Kızıl Kerkenez

Bimetal alaşımdan, içi nikel, dışı pirinç ve dış halkası nikel, göbek kısmı pirinç A ve B tipi olarak iki tipte üretildi.

 

(*1) İşaretli paraların heykeltraşı Tekin Gülbasar‘dır.

(2018 yılında yine “Anadolu’ya Özgü Kuşlar” adıyla duyurulan, ancak 2001’deki “Türkiye’nin Kuşları” setinin kalıp desenleri temel alınarak küpronikel malzemeden üretilen bir diğer set de mevcuttur)

Türkiye’de görülen hayvan türleri serisi

  • 2016 Yusufçuk
  • 2016 Uğur Böceği
  • 2016 Türk Keleri
  • 2017 Mavi Yengeç
  • 2017 Cam Kelebeği
  • 2018 Denizli Horozu
  • 2019 Toros Kurbağası

Serideki paraların sanatçıları Nalan Yerlibucak ve Tekin Gülbasar‘dır

Büyük Türk Devletleri Seti ve Serisi

Tamamı 2016 yılında 1 Kuruş değerinde üretilen setin paraları:

  1. Büyük Hun İmparatorluğu
  2. Batı Hun İmparatorluğu
  3. Avrupa Hun İmparatorluğu
  4. Ak Hun İmparatorluğu
  5. Göktürk İmparatorluğu
  6. Avar İmparatorluğu
  7. Hazar İmparatorluğu
  8. Uygur Devleti
  9. Karahanlılar
  10. Gazneliler
  11. Büyük Selçuklu İmparatorluğu
  12. Harzemşahlılar
  13. Altınordu Devleti
  14. Büyük Timur İmparatorluğu
  15. Babür İmparatorluğu
  16. Osmanlı İmparatorluğu

Cumhuriyetten önceki 16 Türk devleti, Cumhurbaşkanlığı forsunda, pek çok bakanlık ve devlet dairesinin logosu ile Cumhuriyet Yüzyılı logosunda birer yıldız ile sembolize edilir.

Aynı tema, gümüş hatıra para serisi halinde de peyderpey üretilmekte:

Masal Kahramanları Serisi

  1. 2015 Nasreddin Hoca “Parayı veren, düdüğü çalar”
  2. 2016 Nasreddin Hoca “Göle maya çalmak”
  3. 2017 Nasreddin Hoca “Ye kürküm ye”
  4. 2018 Nasreddin Hoca “Bindiğin dalı kesme”
  5. 2019 Nasreddin Hoca “Dünyanın ortası burasıdır”
  6. 2020 Nasreddin Hoca “Fil Hikayesi”
  7. 2021 Nasreddin Hoca “Kazan doğurdu”

Masal Kahramanları Serisine resmen dahil olmamakla beraber, benzer bir tema olarak Keloğlan hatıra parası da basıldı

Nasrettin Hoca konulu daha eski paralar ve eskizler.