Etiket: Michael Otto

Cumhuriyet Dönemi Paralarını Tasarlayan Sanatçılar

Türkiye Cumhuriyeti paralarının motiflerini üreten sanatçıların listesini derlemeye çalıştık.

Madeni ve Kağıt paraların çoğu, Darphane ve Banknot Matbaası  bünyesindeki sanatçılar tarafından üretildiyse de, Cumhuriyetin erken dönemlerinde yabancı danışmanlardan hizmet alındı, zaman zaman da açılan yarışmalara katılan sanatkarların çalışmaları hatıra ve tedavül paralarında yer buldu.

Cumhuriyet dönemi paralarının tasarımlarında çalışmaları yer eden sanatçılar:

(parantez içinde verilen tarih, sanatçının tasarımının kullanıldığı ilk çalışmanın tedavüle çıktığı yıldır.)

Yarışmalara katılıp, eserleri derece alan, ancak desenleri kullanılmayan sanatçılar:

*Listede bazı madeni paraların ve pek çok banknotun desenlerini üreten sanatkarın ismi eksiktir. Yeni isimler gün ışığına çıktıkça liste güncellenecektir.

 

Banknotlarda ve madeni paralarda kullanılan portrelerin orijinallerini çeken fotoğrafçılar, görseli aktarılan heykellerin yaratıcıları veya binaların mimarlarını da burada listeledik.

kapak fotoğrafı: Darphane GM 2018 Faaliyet Raporu

Hatıra Para Serileri

Aynı zamanda birkaç adet paranın birlikte sunulduğu setlerden farklı olarak, Darphane’nin satışa çıkardığı hatıra paralar dönem dönem aynı konuyu kapsayan, ancak yıllara yayılan bir seri halinde üretilir.

Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization; FAO) hatıra programı kapsamında, 1970 yılında çıkarılmaya başlanan FAO Hatıra Paraları ilk seri kabul edilebilir.

Darphane’nin kendi duyurularında isimlendirdiği seriler:

  1. Korunan Doğa (1995)
  2. Gemiler ve Kaşifler (1995)
  3. İpek Yolu (1997)
  4. İstanbul Kültür Varlıkları (1997)
  5. EURO (1997)
  6. Cumhuriyet’in Kadın İlkleri (2000)
  7. Antik Kentler (2000)
  8. Geleneksel Türk Tiyatrosu (2000)
  9. Geleneksel Türk El Sanatları (2001)
  10. Olimpiyat Oyunları (2002)
  11. Kültür Varlıkları (2005)
  12. Anadolu Medeniyetleri (2007)
  13. Anadolu’yu Aydınlatanlar (2008)
  14. Deniz Fenerleri (2008)
  15. Yedi Bölge, Yedi Şehir (2008)
  16. Saat Kuleleri (2011)
  17. Masal Kahramanları (2015)
  18. Büyük Türk Devletleri (2016)
  19. Türkiye’de Görülen Hayvan Türleri (2016)
  20. Anadolu Beylikleri (2019)
  21. Osmanlı Padişahları (2020)
  22. Camiler (2021)
  23. İslam Alimleri (2021)
  24. Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasetçileri (2021)

Michael Otto

Çeşitli ülkenin parasına tasarım gerçekleştiren Alman sanatçı, pek çok  Euro hatıra parasını da üretti.

Darphane’nin Alman MDM firması ile ortak çalışması sonucu üretilen hatıra paraların birkaçı için babası Herwig Otto ile birlikte kalıp üretti.

  • 1999 Gemiler ve Kaşifler Serisi dördüncü parası “Fethiye” temalı 4.000.000 Liralık gümüş,
  • 1999 Olimpiyat Oyunları temalı 3.000.000 Liralık gümüş,
  • 1999 Korunan Doğa # 5 Lacerta Clarorum Kaya Kertenkelesi desenli 4.000.000 Liralık gümüş
  • 2000 yılı Euro 2000 Futbol Kupası temalı gümüş

 

sanatçı fotoğrafları: www.muenzgravur.de

Kişisel sayfaları: www.instagram.com/otto.gravuren

Olimpiyat Oyunları Serisi

2000’de Avustralya’nın Sidney şehrinde oynanan Yaz Olimpiyatları için basılan hatıra paralar:

  1. Kayak (Nesrin Ekşi)
  2. Uzun Atlama (Michael Otto)
  3. Cirit (W. Wronski)
  4. Güreş (Hakkı Baha Çavuşgil)

Gemiler ve Kaşifler Serisi

Bugüne kadar 10 adet hatıra para içeren serinin ilk parası 1995’te satışa çıkarıldı.

  1. 1995 Piri Reis (Hakkı Baha Çavuşgil)
  2. 1997’de, 1995’teki desenin aynısı daha ufak bir altın para olarak tekrar basıldı (*)
  3. 1997 Barbaros Hayreddin Paşa Kaptan-ı Derya
  4. 1999 Fethiye (Michael Otto)
  5. 2013 Seydi Ali Reis (Tekin Gülbasar)
  6. 2014 Cezayirli Gazi Hasan Paşa
  7. 2016 İlk Türk Amirali Çaka Bey
  8. 2017 Umur Bey
  9. 2018 Oruç Reis
  10. 2019 Kılıç Ali Paşa

(*) 1998 Darphane kitapçığında Barbaros Hayrettin Paşa parası, serinin ikinci gümüş parçası olarak geçer, ancak güncel listelerde ise 1997 yılı altın paradan iki numara olarak bahsedilir. Toplamda 9 desene sahip, 9’u gümüş, 2’si altın; 11 ayrı tip para mevcuttur.

 

Gemi temalı diğer paralar için tıklayın.

Korunan Doğa Serisi

1995 yılında ilan edilen seri, Doğal Hayatı Koruma Derneği ve MDM firması ile işbirliği kapsamında oluşturuldu (*23, Sf. 9).

 

Serinin üretilen paraları:

  1. 1995 Kelaynak (*1)
  2. 1995 Caretta Caretta (*1)
    • Gümüş
    • Okside pirinç
  3. 1996 Akdeniz Foku (*1)
  4. 1996 Kardelen Çiçeği (*1)
  5. 1999 Kaya Kertenkelesi (*2)
  6. 2001 Kulaklı Orman Baykuşu (Asio Otus) (*3)
  7. 2001 Kaya Kartalı (Aquila Chrysaetos) (*3)
  8. 2002 Tatlı Su Kaplumbağası (*3)

*1) Suat Özyönüm

*2) Michael Otto

*3) Waldemar Wronski

MDM – WCA

Münzhandelsgesellschaft mbH & Co. KG Deutsche Münze (kısaca MDM) Firması ve grup şirketi World Coin Association, Darphane’nin ürettiği ve daha ziyade uluslar arası piyasada satışını amaçladığı hatıra paraların tasarım ve dağıtım süreçlerinde iş birliği yaptığı Almanya merkezli firmadır.

Olimpiyatlar, Futbol Dünya Kupaları,  Korunan Doğa, Euro, Gemiler ve Kaşifler gibi bazı seriler bu işbirliğinin sonucudur.

Kimi hatıra paranın kalıp sanatçılarının yabancı olması bu sebepledir.

Örneğin:

MDM, dünyadaki çoğu darphane ile doğrudan işbirliği içindedir:

Bazı ülkeler hatıra paraların tasarım, üretim ve dağıtım süreçlerinin tüm koordinasyonu için MDM / WCA firması ile çalışırken bazıları kendi ürettikleri hatıra paraların dağıtım ve yabancı pazarlarda pazarlanması noktasında MDM ile işbirliği yapar.

Darphane’nin, 1990’ların ilk yarısında benzer çalışmalar yürüttüğü bir diğer firma Paramount International Coin Corporation‘dır.

kaynak: https://www.mdm-wca.com/services-and-partners/issuing-authorities-1

https://www.mdm.de/ueber-mdm

https://www.mdm-wca.com/about-us/about-mdm