Günlük kullanılan paralardan birer adedinin Darphane jetonu (ya da parası) ile birlikte paketlendiği yıllık tedavül setleri ve nostalji setlerinden başka, Darphane’nin satışa çıkardığı hatıra paralar da zaman zaman ortak bir temaya sahip birkaç parçalık set, ya da yıllara yayılan bir seri halinde üretilir.
Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization; FAO) hatıra programı kapsamında, 1970 yılında çıkarılmaya başlanan FAO Hatıra Paraları ilk seri kabul edilebilir.
Darphane’nin kendi duyurularında isimlendirdiği setler ve seriler:
1998, Cumhuriyet’in 75. yılı için oluşturulacak hatıra paraların tasarımı için açılan yarışmada birincilik ödülünü “Cumhuriyet ve Gençlik” temalı paranı tasarımı kendisine aittir.
Atatürk’ün sağa bakan profilinin yanında zeytin dalı ile meşale taşıyan bir kız ve erkek tasvir edilir. Kompozisyonun dörtte üçlük çevresi boyunca da buğday başağı ile dişli çark içeren süslemeler bulunur.
7 paralık setteki altın para “Cumhuriyet 75” olarak isimlendirilen ortak bir çalışmadır.
Diğer gümüş paraların temaları ve tasarımcıları şu şekildedir:
“Cumhuriyet ve Lozan”, “Cumhuriyet 2000” (Suat Özyönüm);
“Cumhuriyet ve Çocuk”, “Cumhuriyet ve Kadın” (Nesrin Ekşi);
2006 yılı Nevruz Kutlamaları konulu hatıra para yarışmasına da katılan Ahmet Şimşek, Buket Esener ile ikinciliği paylaşmışsa da, çalışması hatıra parada kullanılmadı (*).
* Türk paralarının tasarımında emeği geçen diğer sanatçıların listesi için tıklayın.
1975 yılında doğan sanatçı, 1997 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü’nden birincilikle mezun olup Darphane’de çalışmaya başladı.
2016 yılına kadar süren Darphane kariyeri boyunca “İstabul Kültür Varlıkları” serisinin ikincisi olan Dikilitaş desenli 5.000.000 Liralık altın parayla başlayarak pek çok hatıra ve tedavül parasını tasarladı.
Günümüzde kullanılan tedavül paralarından 50 kuruştaki Boğaziçi Köprüsü deseni kendisine aittir.
2007 – 2008 Yılı Osmanlı İmparatorluğu Padişahlar Serisi, gümüş proof & okside, bronz ve pirinç okside dört tip olarak;
Orhan Gazi
Osman Gazi
1. Mehmed (Çelebi)
2. Bayezid
1. Murad
2. Murad
Yıldırım Bayezid
2008 Selçuklu Madalyonu
2008 Yılı İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul’un Fethinin 555. Yılı
2009 Kapalıçarşı Nuruosmaniye Kapısı Türk Nümismatik Derneği logolu ve Osmanlı Armalı Madalyon
2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul Madalyonu
* Cumhuriyet dönemi Türk paralarının tasarımında emeği olan diğer sanatçıların listesi için tıklayın.
[1] Darphane duyuruları veya sertifikalarında sanatçının ismi belirtilmeyen paraların sanatçıları, üzerindeki imzalardan tespit edilebildiği kadarıyla listelenmiştir. Yeni bilgiler ışığında listeyi güncel tutmaya çalışıyoruz.
1951 yılında Erzincan’da dünyaya gelen sanatçı, 1974 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi (İDGSA) Yüksek Heykel bölümüne girdi. Hocaları Prof. Şadi Çalık ve Prof. Hüseyin Gezer’in teşvikiyle 1977’de Darphane’de çalışmaya başladı. Ancak Darphanenin çalışma şartlarının, okuduğu okulu (İDGSA) bitirmesine uygun olmaması yüzünden bir yıl sonra ayrıldı.
1980’de Akademi’den mezun oldu ve bir yıl sonra, Darphanenin çağrısı üzerine Heykeltraş olarak görevine geri döndü. 1986 yılında Roma Darphanesi’nde para yapımını öğrenmek için T.C. Devlet Darphanesi tarafından 5 ay süre ile İtalya’ya gönderildi.
Katıldığı Sergiler:
1976 yılında Arkeoloji Müzeleri açık hava resim sergisine katıldı.
1978 YDGSA Yüksek heykel bölümü öğrenci gurup sergisine katıldı.
1978 yılında Devlet resim heykel sergisine katıldı.
1979 yılında ilk kişisel heykel sergisini Nur Sanat Galerisi’nde açtı.
1979 yılında Devlet resim heykel sergisine katıldı.
1979 yılında 2. Sanat Bayramı etkinliklerine katıldı.
1981 yılında 3.İstanbul Sanat Bayramı “Yeni Eğilimler” Sergisine katıldı.
1981 yılında Maçka sanat galerisi çağdaş karma heykel sergisine katıldı.
1981 yılında Moda Güzel Sanatlar Galerisi’nde karma resim ve heykel sergisine katıldı.
1984 yılında 12.Uluslararası İstanbul Festivali “Günümüz Sanatçıları 5. İstanbul Sergisi” ne katıldı.
1993 yılında Sadberk Hanım Müzesi’nde Özgün Madalyon ve Heykel Sergisi açtı.
1994 yılında Foks Sanat Galerisi’nde heykel sergisi açtı.
2001 Akbank Sanat Merkezi’nde “Cumhuriyetin 78. Yılında Heykelle Buluşma” Sergisine katıldı.
Kazandığı Ödüller:
1979 yılında Osman Hamdi Heykel yarışmasında Birincilik ödülü aldı.
1987 yılında Başbakanlığın açtığı Devlet Madalya ve Nişanları yarışmasında 2 mansiyon kazandı.
Darphane’deki para tasarımları:
(Sanatçının desen aşamasından kalıp üretimine kadar tüm safhalarını kendisinin ürettiği eserler)
1977 yılı FAO 2,5, 5 ve 50 Liralarda kullanılan “Herkese Ekmek ve Konut” deseni
1977 FAO Herkese Ekmek ve Konut sloganlı akmonital 2½ ve 5 Liralar ile gümüş 50 Lira
1981 Uluslararası Sakatlar Yılı altın 30.000 Lira
1983 Cumhuriyet 60. Yıldönümü 3.000 Lira tura tarafı (Suat Özyönüm)
1983 FAO Dünya Besin Günü yazı yüzü
1984 Kadınların On Yılı
1985 IX Dünya Ormancılık Konferansı
1983 FAO 16 Ekim, Dünya Besin Günü gümüş 1.500 Lira
1983 Cumhuriyet’in 60. Yılı (Atatürk profili taşıyan tura tarafı, *1)
1984 1 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1984 5 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1984 10 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1984 50 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1984 100 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1984 Birleşmiş Milletler Dünya Kadınlarının On Yılı
1984 Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkının 50. Yılı
1984 20 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1985 25 Lira Atatürk portreli tura tarafı
1985 FAO IX 9. Ormancılık Konferansı – Meksika
1985 Dünya Gençlik Yılı
1987 Dünya Konut Yılı
1989 Öğretmenler Günü 24 Kasım
1986 “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” sloganlı Dünya Barış Yılı
2002 Türkiye’nin Çiçekleri – Antalya Süseni (Iris Pamphylica)
2004 Binyılın Türk’leri – Nazım Hikmet Ran
2005 T.B.M.M. Türkiye Büyük Millet Meclisi 85. Milli Egemenlik Yılı
2005 tedavül paralarından 1, 5 ve 10 Kuruşların tura yüzünde yer alan Atatürk portreleri
2009 tedavül paralarının tamamında (1, 5, 10, 25 ve 50 Kuruş ile 1 Lira) tura yüzünde yer alan, ilk olarak 1984 yılı 1, 5, 10, 20 ve 50 Liralıklarda yer alan Mustafa Kemal Atatürk portresi.
İlk kez 1984 yılı FAO Balıkçılık altın parasının yazı yüzünde kullanılan ve 1984’ten itibaren para setlerinde görülen Darphane logosu kendisinin eseridir (*27, Sf. 73, 74 & 75).
İstanbul Darphanesi Logosu
Darphane’deki diğer eserleri:
TBMM – Türkiye Büyük Millet Meclisi madalyon ön
TBMM – Türkiye Büyük Millet Meclisi madalyon arka
1989 NATO’nun 40. Yılı ön
1989 NATO’nun 40. Yılı arka
1990 – Herşey İnsan İçindir – Çevre Emanettir madalyon
1990 – İnsanı Sev Çevreni Koru madalyon
1998 Habitat 2 Kent Zirvesi madalyonu
İBB şehrin anahtarı, gümüş döküm üzerine altın kaplama ön & arka
İstanbul Büyükşehir Belediyesi altın anahtarı sunum kutusu
İBB altın anahtarı kutu detayı
TBMM Türkiye Büyük Millet Meclisi madalyonu
NATO’nun 40. yıldönümü, “Özgürlük içinde Barış” sloganlı hatıra madalyonu
1990 “İnsanı Sev Çavreni Koru” ve “Herşey İnsan İçindir – Çevre Emanettir” sloganlı madalyon
1998 Habitat II İstanbul Kent Zirvesi madalyonu
İstanbul Büyükşehir Belediyesi altın kaplama şehrin anahtarı ve kutusu
[2]Darphane çalışanları 23 Haziran – 19 Ekim 1988 tarihleri arasında greve gittiklerinden, bazı tedavül paralarını basma işi Meksika Darphanesine ihale edildi. 1988 tarihli 10 Milyon adet 100 Lira ile 1989 tarihli yaklaşık 66 milyon adet 500 Lira, İstanbul’da üretilen kalıplar ile Meksika’da darp edildi. Üretilen tedavül paralarına ek olarak biner adet gümüş 100 ve 500 Lira hatıra para basıldı. Bir süre Darphane bünyesinde saklanan bu hatıra paralar 1995’te kayıtlı koleksiyonerlere, birer adet kontenjan ile satışa sunuldu (*27, Sf. 100).
* Cumhuriyet dönemi Türk paralarının tasarımında emeği olan diğer sanatçılar için tıklayın.
