Hatıra Para Setleri ve Serileri

Günlük kullanılan paralardan birer adedinin Darphane jetonu (ya da parası) ile birlikte paketlendiği yıllık tedavül setleri ve nostalji setlerinden başka, Darphane’nin satışa çıkardığı hatıra paralar da zaman zaman ortak bir temaya sahip birkaç parçalık set, ya da yıllara yayılan bir seri halinde üretilir.

Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization; FAO) hatıra programı kapsamında, 1970 yılında çıkarılmaya başlanan FAO Hatıra Paraları ilk seri kabul edilebilir.

Darphane’nin kendi duyurularında isimlendirdiği setler ve seriler:

  1. Korunan Doğa (1995)
  2. Gemiler ve Kaşifler (1995)
  3. İpek Yolu (1997)
  4. İstanbul Kültür Varlıkları (1997)
  5. EURO (1997)
  6. Cumhuriyet’in 75. Yılı (1998)
  7. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşunun 700. yılı (1999)
  8. Cumhuriyet’in Kadın İlkleri (2000)
  9. 2000 Milenyum Seti (2000)
  10. Nostalji Setleri (2000)
  11. Antik Kentler (2000)
  12. Geleneksel Türk Tiyatrosu (2000)
  13. Geleneksel Türk El Sanatları (2001)
  14. Binyılın Türkleri (2001)
  15. Türkiye’nin Kuşları (2001)
  16. Türkiye’nin Çiçekleri (2002)
  17. Olimpiyat Oyunları (2002)
  18. 1935 Darphane Nostalji Seti (2002)
  19. Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün 100. Yılı (2003)
  20. 1936 ~ 1950 Darphane Nostalji Seti (2002)
  21. Kültür Varlıkları (2005)
  22. Galatasaray Spor Kulübü’nün 100. Yılı (2005)
  23. Türkiye’nin Hayvanları (2005)
  24. Anadolu Medeniyetleri (2007)
  25. Mevlana’nın 800. Doğum Yılı (2007)
  26. Selçuklu Dönemi Burç Tasvirleri (2008)
  27. Anadolu’yu Aydınlatanlar (2008)
  28. Deniz Fenerleri (2008)
  29. Yedi Bölge, Yedi Şehir (2008)
  30. Hicretin 1430. Yılı (2010)
  31. 2010 Avrupa Kültür Başkenti (2010)
  32. Saat Kuleleri (2011)
  33. Çanakkale Zaferi’nde Türk Donanması (2015)
  34. 1. Dünya Savaşı ve Çanakkale Zaferi’nin 100. Yılı
  35. Masal Kahramanları (2015)
  36. Büyük Türk Devletleri (2016)
  37. Türkiye’de Görülen Hayvan Türleri (2016)
  38. Anadolu’ya Özgü Kuşlar (2018)
  39. Anadolu’ya Özgü Kuşlar (2019)
  40. Anadolu Beylikleri (2019)
  41. TBMM’nin Açılışının 100. Yılı (2020)
  42. Osmanlı Padişahları (2020)
  43. Gaziantep’e Gazilik Unvanı Verilişinin 100.Yılı (2021)
  44. Camiler (2021)
  45. İslam Alimleri (2021)
  46. Cumhuriyet Dönemi Türk Siyasetçileri (2021)
  47. Türk Spor İnsanları (2021)
  48. Güneş Sistemindeki Gezegenler Seti (2022)

 

Türkiye’nin Hayvanları Seti

  1. Anadolu Parsı (Anatolian Leopard)
  2. Sivas Kangal Çoban Köpeği (Kangal Dog)
  3. Boz Ayı (Grizzly Bear)
  4. Çizgili Sırtlan (Striped Hyena)
  5. Anadolu Yaban Koyunu (Anatolian Mouflon)
  6. Ankara Keçisi (Angora Goat)
  7. Yediuyur (Hazel Dormouse)
  8. Arap Tavşanı (Five-Toed Jerboa)
  9. Çöl Varanı (Desert Monitor)
  10. Uzun Kulaklı Kirpi (Long-Eared Desert Hedgehogs)
  11. Ankara Kedisi (Angora Cat)

Paraların sanatçıları:

 

Nalan Yerlibucak

1980 İzmit doğumlu sanatçı 2001 yılında M.Ü.G.S.F Heykel Bölümünden mezun oldu. 22 Temmuz 2008 yılında Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nde heykeltıraş olarak göreve başladı ve halen Darphane bünyesinde hizmet vermektedir.

Katıldığı Etkinlikler ve Sergiler :

  • 2008 – Yazlık ‘08 Artisan Sanat Galerisi (İstanbul) 2008 – Genç Heykeltıraşlar Sergisi Artisan Sanat Galerisi (İstanbul)
  • 2008 – Marmara Üniversitesi Mezunlar Sergisi – M.Ü.G.S.F Sergi Salonu
  • 2007 – Fikret Mualla Resim Atölyesi Muhammet Şengöz Öğrencileri Sergisi KYÖD Sergi Salonu, ( Kocaeli)
  • 2007 – 2. Genç Sanatçılar Atölyesi-Workshop II ( Yesemek Bienali – Gaziantep)
  • 2005 – 3. Sanat Akmerkez’de Karma Sergisi (İstanbul)
  • 2003 – Nilay Kan Büyükişleyen Heykel Atölyesi Sergisi Kaş Sanat Galerisi (İstanbul)
  • 2002 – 63. Devlet Resim ve Heykel Yarışması Sergisi (Ankara)
  • 2001 – Su ve Us Sergisi (M.Ü.G.S.F. İstanbul)

Ödüller

2007-“Kemal Türkler Anıt Mezarı Ulusal ve Tek Aşamalı Proje Yarışması” 2.’lik Ödülü, (İstanbul)

Darphane’de tasarımını gerçekleştirdiği paralar:

  • 2001 32. Avrupa Erkekler Basketbol Şampiyonası
  • 2001 Türkiye’nin Kuşları
    • Ala Sığırcık (Sturnus roseus)
    • Kızıl Akbaba (Gyps fulvus)
    • İzmir Yalıçapkını (Halcyon smyrnensis)
    • Küçük Karabatak (Phalacrocorax pygmeus)

 

  • 2002 Türkiye’nin Çiçekleri
    • Şakayık (Paeonia turcica)
    • Anadolu Orkidesi (Orchis anatolica)
    • Anadolu Glayölü (Gladiolus anatolicus)
    • Allıgelin (Tchihatchewia isatidea)
    • Çakalnergis (Sternbergia candida)
    • Manisa Lalesi (Tulipa orphanidea)

 

  • 2007 Truva – İnsanlığın Kültür Mirası
  • 2007 Dünya İzciliğinin 100. Yılı
  • 2007 Kariye / Chora

 

  • 2008 Kaşgarlı Mahmut 1000. Doğum Yılı

 

  • 2009 Frederic Chopin 200. Doğum Yılı
  • 2009 Katip Çelebi 400. Doğum Yılı
  • 2009 1 Lira Elephant / Fil
  • 2009 1 Lira Caretta Caretta / Su Kaplumbağası

 

  • 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti
  • 2010 Amasya Evleri
  • 2010 Dericillik (Geleneksel Türk El Sanatları)
  • 2010 Ertuğrul Fırkateyni
  • 2010 1 Lira Ankara Kedisi
  • 2010 1 Lira Sivas Kangal Köpeği

 

 

  • 2014 1 Lira Byerley Türk Atı
  • 2014 1 Lira Anadolu Kartalı
  • 2014 1 Lira Çizgili Sırtlan
  • 2014 Halide Edip Adıvar 50. ölüm yıldönümü

 

  • 2015 Sarıkamış Harekatı 100. Yıl
  • 2015 Gelibolu
  • 2015 Hamidiye Kruvazörü
  • 2015 Nusret Mayın Döşeme Gemisi
  • 2015 Ertuğrul Fırkateyni 125.Yıl
  • 2015 Midilli Kruvazörü
  • 2015 Muavenet-i Milliye Muhribi
  • 2015 İlk Kadın Hemşiremiz Esma Deniz (Cumhuriyet’in Kadın İlkleri Serisi)
  • 2022 Gülbaba Türbesi Budapeşte Macaristan
  • 2022 Mersin Balığı
  • 2023 100 Lira gümüş Cumhuriyetin 100. Yılı
  • 2023 5 Lira bronz hatıra – Cumhuriyetin 100. Yılı

 

[1] 2012 yılından itibaren satışa çıkarılan hatıra paralarının Darphane duyuruları veya sertifikalarında sanatçının ismi belirtilmediğinden, bu tarihten sonraki paraların sanatçıları, üzerindeki imzalardan tespit edilebildiği kadarıyla listelenmiştir. Yeni bilgiler ışığında listeyi güncel tutmaya çalışıyoruz.

Nesrin Ekşi – Schnepf

1975 yılında doğan sanatçı, 1997 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü’nden birincilikle mezun olup Darphane’de çalışmaya başladı.

2016 yılına kadar süren Darphane kariyeri boyunca “İstabul Kültür Varlıkları” serisinin ikincisi olan Dikilitaş desenli 5.000.000 Liralık altın parayla başlayarak pek çok hatıra ve tedavül parasını tasarladı.

Günümüzde kullanılan tedavül paralarından 50 kuruştaki Boğaziçi Köprüsü deseni kendisine aittir.

Tasarımını gerçekleştirdiği paralar:

  • 1999 İstanbul Kültür Varlıkları #3 Tophane Çeşmesi (altın ve gümüş iki tip)
  • 1999 Atatürk’ün Samsun’a çıkışının 80. Yılı
  • 1999 Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşunun 700. Yılı – Fatih’in İstanbul’u Fethi
  • 2000 İlk Kadın Pilotumuz – Sabiha Gökçen
  • 2000 Antik Kentler #1 – Efes Celsus Kitaplığı
  • 2000 Türkiye’nin AB Aday Üyeliği

 

  • 2001 23 Nisan
  • 2001 Geleneksel Türk El Sanatları #1 – İznik Tabak
  • 2001 Binyılın Türkleri – Mevlana Celaleddin-i Rumi
  • 2001 Türkiye’nin Kuşları
    • Toy (Otis Tarda)
    • İshak Kuşu (Otus Scops)
    • Turaç (Francolinus Francolinus)
    • Şah Kartal (Aquila Heliaca)
    • Dikkuyruk (Oxyura Leucocephala)

 

  • 2002 tedavül 250.000 Lira Atatürk portresi (*33, Sf. 33)
  • 2002 Türkiye’nin Çiçekleri
    • Yanardöner (Centaurea Tchihatcheffii)
    • Akçaçıngırak (Campanula Betulifolia)
    • Anadolu Keteni (Linum Anatolicum)
  • 2002 23 Nisan
  • 2002 Ayasofya Camii
  • 2002 İstanbul Kültür Varlıkları #4 Ayasofya Camii
  • 2002 Olympic Games – Kayak
  • 2002 Mevlana Celaleddin-i Rumi

 

  • 2003 Zeugma
  • 2003 İlk Avrupa Şampiyonu Atletimiz, Süreyya Ayhan
  • 2003 İlk Kadın Avukatımız, Süreyya Ağaoğlu
  • 2003 İstanbul’un Fethinin 550. Yılı – Çinili Köşk

 

  • 2004 Binyılın Türkleri – Fatih Sultan Mehmet

 

  • 2005 tedavül 25 Yeni Kuruş Atatürk portresi (*33, Sf. 37)
  • 2005 23. Universiade Oyunları
  • 2005 Nemrud (para 2003 tarihlidir)
  • 2005 Türkiye’nin Hayvanları
    • Anadolu Parsı
    • Kangal Çoban Köpeği
    • Boz Ayı
    • Anadolu Yaban Koyunu
    • Ankara Keçisi
    • Yediuyur
    • Arap Tavşanı
    • Ankara Kedisi

 

  • 2006 Gevher Nesibe Darüşşifası 800. Yıldönümü
  • 2006 Tam Güneş Tutulması
  • 2006 Mehmet Akif Ersoy’un 70. Ölüm Yılı
  • 2006 Hattat Hamid Aytaç

 

  • 2008 Selçuklu Dönemi Burç Tasvirleri
    • Koç
    • Boğa
    • İkizler
    • Yengeç
    • Aslan
    • Başak
    • Terazi
    • Akrep
    • Yay
    • Oğlak
    • Kova
    • Balık
  • 2008 Geleneksel Türk El Sanatları – Minyatür
  • 2008 Kabataş Erkek Lisesi 100.Yıl
  • 2008 Çatalhöyük
  • 2008 Yahya Kemal Beyatlı
  • 2008 Nasreddin Hoca’nın 800. Doğum Yılı
  • 2009 tedavül 50 Kuruş Boğaziçi Köprüsü deseni (*33, Sf. 44)
  • 2009 Barack Obama’nın Türkiye Ziyareti
  • 2009 Atatürk’ün Samsun’a Çıkışının 90. Yılı
  • 2009 Şah Kartal & Sakallı Akbaba 1 TL
  • 2009 Dünya Bankası Grup Toplantısı İstanbul
  • 2009 Mülkiye’nin 150. Yılı
  • 2009 Hicretin 1430. Yılı

 

  • 2010 T.B.M.M. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 90.Yılı
  • 2010 FIBA Dünya Basketbol Şampiyonası
  • 2010 Kuran’in Nüzülünün 1400. Yılı
  • 2010 Ahırkapı Feneri
  • 2010 Osman Hamdi Bey’in 100. Ölüm Yılı – İstanbul Arkeoloji Müzeleri
  • 2011 Avrupa Gençlik Olimpik Oyunları – Trabzon
    • Gümüş
    • Bronz
  • 2011 5. Dünya Üniversiteler Kış Oyunları Erzurum
    • Kayak
    • Hokey
  • 2011 Kırkpınar Yağlı Güreşleri 650. Yılı
  • 2011 Yıldız Teknik Üniversitesi 100. Yıl
  • 2011 Türk Hava Kuvvetleri 100. Kuruluş Yıldönümü
  • 2011 Hicaz Demiryolu – Medine İstasyonu

 

  • 2014 Matrakçı Nasuh Efendi 450. Ölüm Yılı (*1)
  • 2014 İlk Kadın Tiyatro Sanatçımız, Afife Jale

Madalyon Çalışmaları:

  • 2008 Selçuklu Madalyonu
  • 2009 Kapalıçarşı Nuruosmaniye Kapısı Türk Nümismatik Derneği logolu ve Osmanlı Armalı Madalyon
  • 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul Madalyonu


[1] 2012 yılından itibaren satışa çıkarılan hatıra paralarının Darphane duyuruları veya sertifikalarında sanatçının ismi belirtilmediğinden, bu tarihten sonraki paraların sanatçıları, üzerindeki imzalardan tespit edilebildiği kadarıyla listelenmiştir. Yeni bilgiler ışığında listeyi güncel tutmaya çalışıyoruz.