Etiket: Hayatın Kaynağı Su

Para Tasarımı Yarışmaları

Darphane Yarışmaları

1927’de 1. Emisyon banknotların tasarımı için yarışma açılması gündeme geldi ancak muhtemelen sürecin hızlı ilerlemesi için Ressam Ali Sami Boyar görevlendirildi. *1

Darphane, Cumhuriyet’in Latin harfli ilk tedavül paralarının tasarımı için açtığı 1934 tarihli yarışma ile başlayarak, tedavül ya da hatıra paraların tasarımı için zaman zaman yarışmalar düzenler.

  • 1934 Yılında Gümüş 25, 50 ve 100 Kuruş ile daha ufak değerdeki nikel paraların tasarımı için iki ayrı yarışma düzenlendi.
    • 100 Kuruş parasının tura yüzüne Ahmet Mesrur Durum‘un Atatürk portesi, yazı yüzünde ise Vedat Ömer Ar‘ın tasarımı seçildi. (ancak parada ikinci seçilen Ali Cemal Bey‘in kalıpları tercih edildi)
    • Küpronikel ufaklıklar için düzenlenen yarışma sonucunda Ressam Mazhar Nazım Bey‘in 10 Kuruş deseni ile Mimar Nureddin Bey‘in Türkiye Cümhuriyeti ibareli, hilal ve yıldızlı deseninin seçildiği 24 Eylül 1934 tarihli gazetelerde duyuruldu.

 

  • 1998’de TEMA Vakfı ile ortaklaşa düzenlenen “Türkiye Çöl Olmasın” temalı hatıra para yarışmasında Seçkin Pirim‘in eseri seçildi.
  • Cumhuriyet’in 75. yılı temalı hatıra para yarışmasında birincilik ödülünü “Cumhuriyet ve Gençlik” eseri ile Ahmet Şimşek kazandı.
  • 2006 yılı Nevruz Kutlamaları konulu hatıra para yarışmasına katılan eserlerden hiçbiri birinciliğe layık görülmedi, basılan hatıra parada ikincilik kazanan iki eserden Buket Esener‘in çalışması ve üçüncülük kazanan Betül Uğurlu‘nun deseni kullanıldı. İkinciliği paylaşan Ahmet Şimşek‘in çalışması tercih edilmedi.
  • 2007 yılında Mevlananın 800. Doğum Yılı olması münasebetiyle UNESCO’nun da bu temada hatıra madalyonlar basılması kararıyla açılan yarışmada Ayşe Şirin, Leman Kalay ve Sesil Beatris Kalaycıyan‘ın eserleri ayrı ayrı birer hatıra parada kullanıldı.
  • 2008 yılında, 2005’te paradan altı sıfır atılması ile oluşan Yeni Türk Lirasından Yeni ibaresinin kaldırılması sonrası tedavüle verilecek paraların tasarımı için yarışma açıldı.
    • 1 Kuruşlukların yazı yüzü için Alptekin Bayram‘ın deseni,
    • 5 Kuruş yazı tarafı için Aslı Kaya‘nın çalışması,
    • 10 ve 25 Kuruş ile 1 Liranın yazı yüzleri içinse Barış Kara‘nın eserleri seçildi.
Hayatın Kaynağı Su kazanan desenler
  • 2014 yılında Türkiye – Polonya Diplomatik İlişkilerinin 600. yılı dolayısıyla organize edilen etkinlikler kapsamında iki ülkede bu tema üzerine hatıra para basıldı. Darphane, hatıra parada kullanılacak desenler için yarışma açarak,
  • 2015 yılında satışa çıkacak “Birinci Dünya Savaşı ve Çanakkale Zaferi’nin 100. Yılı” konulu hatıra paraların tasarımı yarışmasının sonuçları 29/08/2014 tarih ve 2014-21 sayılı Darphane Bülteninde şu şekilde duyuruldu:
    • “Seçici Kurulu 26 Ağustos 2014 tarihinde toplanarak hatıra para tasarım yarışmasına katılan tasarımları değerlendirerek sonuçlandırmıştır. Buna göre, söz konusu tasarımlardan birinciliğe değer bir çalışma bulunamamış, ikinciliğe 150214BM rumuzlu Burcu ERDEN ile 170208CH rumuzlu Meryem Hüsna ÇELİK’in tasarımları, üçüncülüğe ise 283201AA rumuzlu Baki ALBAYRAK ile 197519SO rumuzlu Varol TOPAÇ’ın tasarımları değer görülmüştür.”
Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasının 100. Yılı vesilesiyle Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen hatıra para tasarım yarışmasının kazanan tasarımlar

[1] Cumhuriyet Gazetesine Göre Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Kâğıt Paralarının Basım Serüveni, Melek Öksüz, Tarih Dergisi – Turkish Journal of History, 81 (2023/3): 63-120

“Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” temalı hatıra para tasarımı yarışması

2009 yılında açılan “Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” konulu yarışma sonucunda dört çalışma ödüle layık görülmüştür.

Darphane websayfasından duyurulan metinden:

Hayatın Kaynağı Su – 1

Zeynep DOĞAN’ın çalışması birinciliğe değer görülmüştür.

Küresel ısınmayı, insandaki değişimle anlatan bu çalışmada; insanın bir yüzü yaşam, gençlik ve doğanın canlılığını ifade ederken, diğer yanı yaşlılılğı sembolize eden çatlamayı, susuzluğu, çoraklığı yani doğanın ölümünü ifade eder. Böylelikle doğanın yaşam ve ölümü insanda vücut bulur.

 

Hayatın Kaynağı Su – 2

Mustafa AKINCI’nın çalışması ikinciliğe değer görülmüştür.

Küresel ısınmayı tetikleyen unsurların başında, fosil yakıtların atmosfere salınımı olduğunu düşünen sanatçı; paranın bir yüzünde termik santral bacalarının çıkardığı ve gökyüzünü saran dumanları, bu atmosferin doğal sonucu olan çölleşme, kurumuş ağaçlar ve yaşamı sonlanmış hayvan kalıntısını kullanmıştır.

Paranın diğer yüzünde ise; yaşamın bittiği bir yerde; kurumuş, çatlamış bir toprakta yaşamın yeniden “filizlenmesi” için ihtiyaç duyulan “bir damla su” çalışılmış, damla imajını daha iyi vurgulamak için kompozisyonun etrafında su damlalarından oluşan bir bordür tasarlanmıştır.

Hayatın Kaynağı Su – 3

Seranay ŞAHİN’in çalışması üçüncülüğe değer görülmüştür.

Son dönemlerde hızlı nüfus artışı, toplumlardaki tüketim eğiliminin artması ve bilinçsizce doğal kaynakları tüketmesi, su kaynaklarının giderek yok olması, karbondioksit ve metan gazlarının atmosfere salınımı, buna bağlı olarak küresel sıcaklığın artması nedeniyle uzmanlar hiçbir önlem alınmadığı takdirde bu yüzyıl sonunda küresel sıcaklığın ortalama 2 derece artacağını, dünyamızı bu savurganlıkla kullanmaya devam edersek yarısının sular altında kalacağını, diğer yarısının da kuraklaşarak çölleşeceğini ifade etmektedir.

Tehlikenin bu kadar yakın olması nedeniyle durumun ciddiyetini, acil farkındalık ve bilinç gerektiğini vurgulamak isteyen sanatçı; hatıra parayı zamanı gösteren bir saat olarak tasarlamıştır. Saat, dünyanın zamanının ne kadar az kaldığını göstermektedir. Yelkovan ile akrep üst üste geldiğinde yeryüzü tamamen kuruyacak, yaşamsal doğal kaynaklar tükenerek dünya küresel ısınmaya teslim olacaktır. (Hatıra parada su ile gösterilen alan dünyanın sağlıklı durumunu, çatlamış toprak ise küresel ısınmanın dünya üzerinde yarattığı tahribatı simgelemektedir.)

Hayatın Kaynağı Su – 3

Hatice TAZEOĞLU’nun çalışması da yine üçüncülüğe değer görülmüştür.

Dünya iklim sisteminde değişikliklere neden olan küresel ısınmanın etkileri; ekvatordan kutuplara kadar dünyanın her yerinde hissedilmektedir. Tasarımında dünyanın nasıl bir kaos ortamına doğru sürüklendiğini anlatmak isteyen sanatçı, dünyanın üzerine yansıyan, güneş ışıklarının, ortamı kasvetli ve karamsar bir oluşuma sürüklediğini, iç kısmında kalan rengin, ısınmış bir dünyayı ifade ettiğini, dünyanın üzerine doğrudan gelen güneş ışıklarının ise dünya için oluşan bir tehdidin anlatımı olarak ortaya koymaktadır.

Seranay Şahin

Hayatın Kaynağı Su – 3

Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü, 2001 mezunu olan sanatçı, 2009 yılında açılan “Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” konulu yarışmada çalışması üçüncülüğe layık görülen iki desenden birinin tasarımcısıdır.

Darphane websayfasından duyurulan metinden:

“Son dönemlerde hızlı nüfus artışı, toplumlardaki tüketim eğiliminin artması ve bilinçsizce doğal kaynakları tüketmesi, su kaynaklarının giderek yok olması, karbondioksit ve metan gazlarının atmosfere salınımı, buna bağlı olarak küresel sıcaklığın artması nedeniyle uzmanlar hiçbir önlem alınmadığı takdirde bu yüzyıl sonunda küresel sıcaklığın ortalama 2 derece artacağını, dünyamızı bu savurganlıkla kullanmaya devam edersek yarısının sular altında kalacağını, diğer yarısının da kuraklaşarak çölleşeceğini ifade etmektedir.

Tehlikenin bu kadar yakın olması nedeniyle durumun ciddiyetini, acil farkındalık ve bilinç gerektiğini vurgulamak isteyen sanatçı; hatıra parayı zamanı gösteren bir saat olarak tasarlamıştır. Saat, dünyanın zamanının ne kadar az kaldığını göstermektedir. Yelkovan ile akrep üst üste geldiğinde yeryüzü tamamen kuruyacak, yaşamsal doğal kaynaklar tükenerek dünya küresel ısınmaya teslim olacaktır. (Hatıra parada su ile gösterilen alan dünyanın sağlıklı durumunu, çatlamış toprak ise küresel ısınmanın dünya üzerinde yarattığı tahribatı simgelemektedir.)”

Aynı serinin diğer paralarını tasarlayanlar:

 

Hatice Tazeoğlu

Hayatın Kaynağı Su – 3

2009 yılında açılan “Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” konulu yarışmada üçüncülük kazanan iki çalışmadan birinin tasarımcısıdır.

Darphane websayfasından duyurulan metinden:

“Dünya iklim sisteminde değişikliklere neden olan küresel ısınmanın etkileri; ekvatordan kutuplara kadar dünyanın her yerinde hissedilmektedir. Tasarımında dünyanın nasıl bir kaos ortamına doğru sürüklendiğini anlatmak isteyen sanatçı, dünyanın üzerine yansıyan, güneş ışıklarının, ortamı kasvetli ve karamsar bir oluşuma sürüklediğini, iç kısmında kalan rengin, ısınmış bir dünyayı ifade ettiğini, dünyanın üzerine doğrudan gelen güneş ışıklarının ise dünya için oluşan bir tehdidin anlatımı olarak ortaya koymaktadır.”

Serideki diğer paraların tasarımcıları:

Mustafa Akıncı

Hayatın Kaynağı Su – 2

2009 yılında açılan “Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” konulu yarışmada çalışması ikinciliğe layık görülmüştür.

Darphane websayfasından duyurulan metinden:

“Küresel ısınmayı tetikleyen unsurların başında, fosil yakıtların atmosfere salınımı olduğunu düşünen sanatçı; paranın bir yüzünde termik santral bacalarının çıkardığı ve gökyüzünü saran dumanları, bu atmosferin doğal sonucu olan çölleşme, kurumuş ağaçlar ve yaşamı sonlanmış hayvan kalıntısını kullanmıştır.

Paranın diğer yüzünde ise; yaşamın bittiği bir yerde; kurumuş, çatlamış bir toprakta yaşamın yeniden “filizlenmesi” için ihtiyaç duyulan “bir damla su” çalışılmış, damla imajını daha iyi vurgulamak için kompozisyonun etrafında su damlalarından oluşan bir bordür tasarlanmıştır.”

(Termik santral bacalarının tasvir edildiği desen, üretilen parada kullanılmamış olsa gerek)

Serideki diğer paraların tasarımcıları:

Zeynep Doğan

Hayatın Kaynağı Su – 1

2009 yılında açılan “Hayatın Kaynağı Su ve Küresel Isınma” konulu yarışmada çalışması birinciliğe değer görüldü.

Darphane websayfasından duyurulan metinden:

“Küresel ısınmayı, insandaki değişimle anlatan bu çalışmada; insanın bir yüzü yaşam, gençlik ve doğanın canlılığını ifade ederken, diğer yanı yaşlılılğı sembolize eden çatlamayı, susuzluğu, çoraklığı yani doğanın ölümünü ifade eder. Böylelikle doğanın yaşam ve ölümü insanda vücut bulur.”

Serideki diğer paraların tasarımcıları: