Etiket: Hakkı Baha Çavuşgil

İpek Yolu Serisi

İpek Yolu Temalı hatıra para serisinin ilk parçası 1997’de tedavüle verildi. Bugüne kadar üretilen 7 adet parayı kapsar.

  1. 1997 Çin Seddi ve Toprak Asker Ordusu
  2. 1999 Uygur Bölgesi, Av Sahnesi
  3. 2008 Kırgızistan – Uzgen Anıtı ve Kulesi
  4. 2008 Özbekistan – Char Minar
  5. 2012 Türkmenistan – Sultan Sancar Türbesi
  6. 2013 İran – Bem Kalesi
  7. 2014 Türkiye – Kayseri Sultan Han Kervansarayı

Serinin ilk iki parasını Hakkı Baha Çavuşgil, 2008 ve sonrasında üretilenleri Tekin Gülbasar oluşturdu. Tura yüzlerinde Paraların tura yüzünde ana tema olarak Hakkı Baha Çavuşgil‘in 1999 yılı deseni kullanıldı.

Gemiler ve Kaşifler Serisi

Bugüne kadar 10 adet hatıra para içeren serinin ilk parası 1995’te satışa çıkarıldı.

  1. 1995 Piri Reis (Hakkı Baha Çavuşgil)
    • Gümüş ve altın iki adet hatıra para çıkarıldı
  2. 1997’de, 1995’teki desenin aynısı daha ufak bir altın para olarak tekrar basıldı (*)
  3. 1997 Barbaros Hayreddin Paşa Kaptan-ı Derya
  4. 1999 Fethiye (Michael Otto)
  5. 2013 Seydi Ali Reis (Tekin Gülbasar)
  6. 2014 Cezayirli Gazi Hasan Paşa
  7. 2016 İlk Türk Amirali Çaka Bey
  8. 2017 Umur Bey
  9. 2018 Oruç Reis
  10. 2019 Kılıç Ali Paşa

(*) 1998 Darphane kitapçığında Barbaros Hayrettin Paşa parası, serinin ikinci gümüş parçası olarak geçer, ancak güncel listelerde ise 1997 yılı altın paradan iki numara olarak bahsedilir. Toplamda 9 desene sahip, 9’u gümüş, 2’si altın; 11 ayrı tip para mevcuttur.

 

Gemi temalı diğer paralar için tıklayın.

FAO Hatıra Paraları

Birleşmiş Milletler çatısı altında kurulu Gıda ve Tarım Örgütü’nün (Food and Agricultural Organization; FAO) çalışma alanında farkındalık oluşturmak amacıyla üye ülkelerinde başlattığı hatıra para programına Türkiye, 1970’te çıkarttığı acmonital 2½ Lira ile katıldı. Tura yüzünde Traktör Süren Atatürk rölyefi bulunan parayı Avni Kumuk tasarladı.

  • 1970 “Saban kılıçtan üstündür” sloganlı acmonital 2,5 Lira (*1)
  • 1971 aynı desen ve slogana sahip bronz 10 Kuruş
  • 1975 “Aile planlaması Herkes için yiyecek” sloganlı, alüminyum 5 Kuruş
  • 1976 “Kadının süsü, kültür ve erdem olmalıdır” sloganlı,
    • Alüminyum 5 Kuruş
    • Alüminyum 10 Kuruş
    • Akmonital 5 Lira
  • 1977 “Herkese Ekmek ve Konut” sloganıyla (*2),
    • acmonital 2½ Lira
    • acmonital 5 Lira
    • gümüş 50 Lira
  • 1979
    • “Aile planlaması Herkes için yiyecek” sloganlı,
      • bronz 1 Kuruş
      • alüminyum 1 Kuruş
      • akmonital 2½ Lira
      • akmonital 5 Lira
      • gümüş 150 Lira
    • “Saban kılıçtan üstündür” sloganı taşıyan,
      • acmonital 50 Kuruş
      • acmonital 1 Lira
    • “Köylü kadınını kalkındırma” sloganlı
      • altın 500 Lira
      • altın 1.000 Lira
  • 1980 “Köylü kadınını kalkındırma” sloganlı
    • bronz 10 Kuruş
    • acmonital 50 Kuruş
    • acmonital 1 Lira,
  • 1980 “Kalkınma için Balıkçılık” temalı (*3)
    • 5 kuruş,
    • 2,5 Lira
    • 5 Lira
  • 1981 FAO 16 Ekim Dünya Besin Günü,
    • 20 Lira alüminyum
    • 1.500 Lira gümüş
  • 1982 FAO 16 Ekim Dünya Besin Günü gümüş 1.500 Lira
  • 1983 FAO 16 Ekim, Dünya Besin Günü gümüş 1.500 Lira (*4)
  • 1984 yılı FAO Balıkçılık (*5)
    • 500 Lira gümüş
    • 500 Lira altın
  • 1985 FAO Örgütü’nün 40. Yıldönümü (*6)
  • 1985 FAO IX 9. Ormancılık Konferansı – Meksika
  • 1995 FAO 50. Yılı
  • 1996 FAO Dünya Gıda Zirvesi
  • 1997 FAO XI 11. Ormancılık Konferansı – Antalya
  • 1999 FAO XXI 21. Yüzyıl Gıda Güvenliği (XXI Century Food Security)

 

*1 –  Avni Kumuk

*2 – Suat Özyönüm

*3 – Turgut Salih Coşkun

*4 – Hakkı Baha Çavuşgil

*5 – Stuart Devlin

*6 – Engin Akarslan

Paramount International Coin Corporation

Darphane’nin yurtdışı piyasada satışını amaçladığı hatıra paraların tasarım ve dağıtım süreçlerinde birlikte çalıştığı şirketlerden biridir.  1990’ların ikinci yarısından sonra Alman MDM firması ile işbirliği kapsamında hatıra paralar üretildi.

  • 1979 Uluslararası Çocuk Yılı
  • 1982 İspanya Dünya Futbol Şampiyonası
  • 1984 Dünya Kadınlarının 10 Yılı (UN Decade for Women)
  • 1986 Meksika Dünya Futbol Şampiyonası
  • 1994 ABD Dünya Futbol Şampiyonası

Cumhuriyet Dönemi Paralarında Tasarımları Bulunan Sanatçılar

Para tasarımı

Türkiye Cumhuriyeti paralarının motiflerini üreten sanatçıların listesini derlemeye çalıştık.

Madeni paraların çoğu, Darphane bünyesindeki sanatçılar tarafından üretildiyse de, Cumhuriyetin erken dönemlerinde yabancı danışmanlardan hizmet alındı, zaman zaman da açılan yarışmalara katılan sanatkarların çalışmaları hatıra ve tedavül paralarında yer buldu.

Cumhuriyet dönemi paralarının tasarımlarında çalışmaları yer eden sanatçılar:

(parantez içinde verilen tarih, sanatçının tasarımının kullanıldığı ilk çalışmanın tedavüle çıktığı yıldır.)

Yarışmalara katılıp, eserleri derece alan, ancak desenleri kullanılmayan sanatçılar:

Eserleri, dolaylı olarak paralarda yer alan sanatçılar:

*Listede bazı madeni paraların ve pek çok banknotun desenlerini üreten sanatkarın ismi eksiktir. İsimler gün ışığına çıktıkça liste güncellenecektir.

kapak fotoğrafı: Darphane GM 2018 Faaliyet Raporu

Tekin Gülbasar

Heykeltıraş Tekin Gülbasar, hatıra para kalıbı üzerinde çalışırken

1978 Tokat – Zile doğumlu sanatçı, 2006 yılında Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü’nden mezun oldu. 2006 Aralık ayında Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nde heykeltraş olarak göreve başladı.

Tasarımını gerçekleştirdiği hatıra paralar:

  • 2016 15 Temmuz Şehitleri ve Gazileri Anısına
  • 2016 Büyük Türk Devletleri Serisi
    • Büyük Hun İmparatorluğu
    • Batı Hun İmparatorluğu
    • Avrupa Hun İmparatorluğu
    • Ak Hun İmparatorluğu
    • Göktürk İmparatorluğu
    • Avar İmparatorluğu
    • Hazar İmparatorluğu
    • Uygur Devleti
    • Karahanlılar
    • Gazneliler
    • Büyük Selçuklu İmparatorluğu
    • Harzemşahlılar
    • Altınordu Devleti
    • Büyük Timur İmparatorluğu
    • Babür İmparatorluğu
    • Osmanlı İmparatorluğu
  • 2016 İyonlar (Anadolu Medeniyetleri Serisi No: 6)
  • 2016 Uğur Böceği (Türkiye’de görülen hayvan türleri serisi)
  • 2016 Türk Keleri (Türkiye’de görülen hayvan türleri serisi)
  • 2016 Dünya İnsani Zirvesi İstanbul
  • 2016 Nasreddin Hoca “Göle Maya Çalmak” (Masal Kahramanları Serisi No: 2)
  • 2016 Beçin Kalesi – Ahmed Gazi Medresesi (Antik Kentler Serisi No: 10)
  • 2016 İlk Türk Amirali Çaka Bey (Gemiler ve Kaşifler Serisi No: 7)
  • 2017 Assos – Athena Tapınağı (Antik Kentler Serisi No: 11)
  • 2017 Nasreddin Hoca “Ye Kürküm Ye” (Masal Kahramanları Serisi No: 3)
  • 2017 Cam Kelebeği (Türkiye’de görülen hayvan türleri serisi)
  • 2017 Roma İmparatorluğu Aizanoi Zeus Tapınağı, Çavdarhisar İlk Borsa (Anadolu Medeniyetleri Serisi No: 7)
  • 2017 Umur Bey (Gemiler ve Kaşifler Serisi No: 8)
  • 2017 Datça Deveboynu Feneri (Deniz Fenerleri Serisi No: 7)
  • 2017 Meddah (Geleneksel Türk Tiyatrosu)
  • 2017 Kavuklu & Pişekar (Geleneksel Türk Tiyatrosu)
  • 2017 Darphane 550. Yıl
  • 2019 Patara Meclis Binası ve Kent Kapısı (Antik Kentler Serisi No: 13)
  • 2019 Doğu Roma İmparatorluğu (Anadolu Medeniyetleri Serisi No: 9)
  • 2019 Azerbaycan Milli Meclisi’nin Kuruluşunun 100. Yılı
  • 2019 Anadolu’ya Özgü Kuşlar Serisi
    • Kaşıkçı (No: 2)
    • İbibik (No: 3)
    • Çöl Koşarı (No: 4)
    • Bayağı Uzunbacak (No: 5)
    • Baştankara (No: 6)
    • Ardıç (No: 8)
  • 2019 Bodrum Feneri (Deniz Fenerleri No: 9)
  • 2019 Göbeklitepe yılı
    • Gümüş ve Bronz
  • 2019 Kılıç Ali Paşa (Gemiler ve Kaşifler Serisi No: 10)
  • 2019 Azerbaycan Dışişleri Bakanlığının Kuruluşunun 100. Yılı
  • 2019 İmameddin Nesimi Doğumunun 650.Yılı
  • 2019 Nasreddin Hoca “Dünyanın ortası burasıdır” (Masal Kahramanları Serisi No: 5)
  • 2020 Osmanlı İmparatorluğu (Anadolu Medeniyetleri Serisi No: 10)
  • 2020 Karabağ Azerbaycandır 50 Manat
  • 2020 Karabağ Azerbaycandır 20 TL
  • 2020 Perge – Helenistik Kapı (Antik Kentler Serisi No: 14)
  • 2020 Yeşilay’ın kuruluşunun 100. yılı
    • Gümüş
    • Bronz
  • 2020 Gastronomi Şehri Afyonkarahisar
    • Altın kaplama
    • Gümüş
    • Bronz
  • 2020 Nasreddin Hoca “Fil Hikayesi” (Masal Kahramanları Serisi No: 6)
  • 2020 Osman Gazi 1258 ~ 1326 (Osmanlı Padişahları No: 1)
  • 2020 Orhan Gazi 1281 ~ 1362 (Osmanlı Padişahları No: 2)
  • 2024 Türk – Macar Kültür Yılı
  • Galatasaray 24. Şampiyonluk Hatırası

[1] Paraların tura yüzünde ana tema olarak Hakkı Baha Çavuşgil‘in 1999 yılı deseni kullanıldı.

(Derlediğimiz bu yazıya sunduğu değerli katkılarından dolayı sanatçıya en derin şükranlarımızı sunarız.)

Necmi Özgür

1966 Kırcaali – Bulgaristan doğumlu heykeltraş,  Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü 1989 mezunudur.

İstanbul’un evsahipliğinde gerçekleşen 34. Dünya Satranç Olimpiyatı için basılan yedi buçuk milyon nominal değerindeki gümüş hatıra paranın tasarımları Necmi Özgür ve Beti Cenudioğlu‘na aittir.

34. Dünya Satranç Olimpiyatı için gümüş hatıra paranın tasarımları yarışma ile belirlenmiş, kazanan ve ödül alanlar şu şekilde duyurulmuştur:

“Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün, İstanbul’da 28 Ekim -12 Kasım 2000 tarihleri arasında yapılan olan 34. Dünya Satranç Olimpiyatı nedeniyle açtığı yarışmanın jürisi 21.09.2000 tarihinde yaptığı toplantıda aşağıdaki kararları almıştır.

Tuğrul Bilen ÜNAL (Genel Müdür), Prof. Dr. Vedat SOMAY (Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Görevlesi), Hakkı Baha Çavuşgil (Heykeltraş), Suat Özyönüm (Heykeltraş)’den oluşan jüri;

Beti CENUDİOĞLU ve Necmi ÖZGÜR’ün 66765 A ve B rumuzlu eserini birincilik,

Korhan AKBAYTOGAN‘ın 44875 rumuzlu eserini ikincilik,

Hakan BAŞ‘ın 53365/B rumuzlu eserini üçüncülük ödülüne layık görmüştür.

Ayrıca jüri;

Raşit ALTUN

Seçkin PİRİM ve

Ahmet Cem ENER ‘in eserlerini övgüye değer eserler olduğu sonucuna varmıştır.

Genel Müdürlüğümüz kazananlarla beraber, diğer çalışmaları da takdirle karşıladığı için, yarışmamıza katılan tüm eserleri web sayfamızda sergileme kararı almıştır.

Tuğrul Bilen ÜNAL – Genel Müdür

Aynı zamanda Japonya’da Türk Yılı hatıra para yarışmasının bir yüzü için Necmi Özgür ile ortaklaşa hazırladıkları çalışma seçilmiştir. Paranın diğer yüzünde Ayşe Şirin‘in çalışması seçilmiştir.

 

Beti Cenudioğlu

1976 Antakya doğumlu heykeltraş, Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü 2000 mezunudur.

İstanbul’un evsahipliğinde gerçekleşen 34. Dünya Satranç Olimpiyatı için basılan yedi buçuk milyon nominal değerindeki gümüş hatıra paranın tasarımları Necmi Özgür ve Beti Cenudioğlu’na aittir.

34. Dünya Satranç Olimpiyatı için gümüş hatıra paranın tasarımları yarışma ile belirlenmiş, kazanan ve ödül alanlar şu şekilde duyurulmuştur:

“Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün, İstanbul’da 28 Ekim -12 Kasım 2000 tarihleri arasında yapılan olan 34. Dünya Satranç Olimpiyatı nedeniyle açtığı yarışmanın jürisi 21.09.2000 tarihinde yaptığı toplantıda aşağıdaki kararları almıştır.

Tuğrul Bilen ÜNAL (Genel Müdür), Prof. Dr. Vedat SOMAY (Mimar Sinan Üniversitesi Öğretim Görevlesi), Hakkı Baha Çavuşgil (Heykeltraş), Suat Özyönüm (Heykeltraş)’den oluşan jüri;

Beti CENUDİOĞLU ve Necmi ÖZGÜR’ün 66765 A ve B rumuzlu eserini birincilik,

Korhan AKBAYTOGAN‘ın 44875 rumuzlu eserini ikincilik,

Hakan BAŞ‘ın 53365/B rumuzlu eserini üçüncülük ödülüne layık görmüştür.

Ayrıca jüri;

Raşit ALTUN

Seçkin PİRİM ve

Ahmet Cem ENER ‘in eserlerini övgüye değer eserler olduğu sonucuna varmıştır.

Genel Müdürlüğümüz kazananlarla beraber, diğer çalışmaları da takdirle karşıladığı için, yarışmamıza katılan tüm eserleri web sayfamızda sergileme kararı almıştır.

Tuğrul Bilen ÜNAL – Genel Müdür

 

Aynı zamanda Japonya’da Türk Yılı hatıra para yarışmasının bir yüzü için Necmi Özgür ile ortaklaşa hazırladıkları çalışma seçilmiştir. Paranın diğer yüzünde Ayşe Şirin‘in çalışması seçilmiştir.

David Cornell

1935 doğumlu sanatçı İngiliz Darphanesinde çalıştı.

1999 yılı “Yaşayan Efsane –  Truva” temalı 7.500.000 Liralık altın paranın müellifidir.

1999 Yaşayan Efsane Truva

Bu para Alman MDM firması ile yapılan anlaşma uyarınca üretilen Euro serisinin 5. parçasıdır.

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul (*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.

*kapak resmi David Cornell FRSA working on the effigy of Sir Winston Churchill (https://blog.westminstercollection.com/tag/david-cornell)

Esin Özkul

1999 yılı basımı, Euro Serisi No.3 – Galata Kulesi gümüş hatıra parasının tasarımcısı olarak belirtilmiştir.

Bu para, Alman MDM firması ile yapılan anlaşma uyarınca üretilen Euro serisinin 3. parçasıdır.

1999 Euro Serisindeki diğer paralar:

  • Dolmabahçe Sarayı, 3.000.000 TL, 1998
  • Galata Kulesi, 3.000.000 TL, 1998 Esin Özkul (*1)
  • Myra’lı Aziz Noel Baba, 1.500.000 TL, 1997 Hakkı Baha Çavuşgil
  • Boğaziçi, 4.000.000 TL, Snejana Ruseva – Hoyer
  • Yaşayan Efsane Truva, 500.000 TL, 1999 David Cornell
  • Mustafa Kemal Atatürk, 4.000.000 1999 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Boğaziçi (altın), 50.000.000 TL, 2000 Snejana Ruseva – Hoyer
  • Galata Kulesi (altın), 50.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Boğaziçi’nde yalılar, 10.000.000 TL, 2001 Waldemar Wronski
  • Myra’lı Aziz Noel Baba (altın), 10.000.000 TL, 2000

[1] Aynı deseni taşıyan 2001 Yılı altın paranın sanatçısı Waldemar Wronski olarak belirtilmiştir.